Tadeusz Błoński / SK / Sztuka na karku – GALERIA SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ W PRZEMYŚLU

Tadeusz Błoński

Prywatne kolekcje / Private collections

Prywatne kolekcje / Private collections to projekt zakładający cykliczną prezentację prywatnych zbiorów sztuki będących w posiadaniu artystów, a także ludzi blisko związanych z artystami, galeriami i życiem artystycznym. Wielu z nich posiada bardzo ciekawe i bogate zbiory gromadzone przez lata. Chcielibyśmy je pokazać, a tym samym udostępnić o wiele szerszemu gronu odbiorców, prezentując jednocześnie samych kolekcjonerów podczas spotkań autorskich, gdzie będą mogli podzielić się historią pochodzenia swoich zbiorów, dokonywanych wyborów i preferencji artystycznych. Naszym zamiarem jest nawiązanie i promocja pięknej idei prywatnego kolekcjonowania sztuki, tak bardzo powszechnej w środowiskach inteligencji okresu międzywojennego. W tym roku prezentujemy kolekcję Tadeusza Błońskiego, artysty plastyka, przemyślanina od lat zamieszkałego na Słowacji.

SZTUKA NA KARKU

Wisi mi to. Na karku.
Niekiedy. O tym, że krawat nie jest tylko bezwartościowym kawałkiem materiału, ale że ma głębsze znaczenie, świadczy fakt, że krawatem interesowało się kilku znaczących ludzi. Francuski pisarz Honore de Balzac powiedział, że: mężczyzna ma taką wartość jaką wartość ma jego krawat. Krawatem wyraża swoją osobistą wartość oraz swojego ducha. Sto lat później znany projektant mody Pierre Cardin powiedział podobnie innymi słowami, że krawat umożliwia właścicielowi wyrazić swoją osobowość. Dla wielu współczesnych mężczyzn, którzy z powodzeniem unikają noszenia tego elementu wspomniane wyżej wypowiedzi mogą nic nie znaczyć, jednak dla tych drugich – noszących, te słowa są zupełnie jasne. Moim zamiarem nie jest propagować ten chorwacki wynalazek i jego rozpowszechnienie we Francji w czasach Ludwika XIII ani polemizować czy jest prawdą, że pojawił się już w Rzymskich Legionach jako męski dodatek. Pragnę zająć się krawatem realizując jego drugie życie. Interesuje mnie drugie życie przedmiotów i równocześnie drugie życie sztuki. Krawat jako element podstawowy, wyjściowy służy mi do zrealizowania jego formy drugiego życia i zaistnienia w nowym znaczeniu. Multiplikowanie i cała instalacja dotyczy właśnie poruszenia jego semantycznego aksjomatu. Zmiana znaczenia przez zwielokrotnienie nie pozbawia go indywidualnego wyrazu jako określonej formy o silnym plastycznie wyrazie. Moja prezentacja przy użyciu mojego zbioru 4500 krawatów jest silnie osadzona w aktualnym – XXI wieku i przez mnogość dopuszcza otwieranie następnych „okien”, a poprzez kinetykę części zbioru prowadzi aż do indywidualnego „odkrywania” poszczególnych sztuk. Sztuka w formie tej instalacji za pomocą wielu egzemplarzy krawatów umożliwi jak sądzę aktywne doświadczanie i poznawanie detali. Mam nadzieje, że ta instalacja znajdzie swoich zwolenników wśród noszących ten symbol i również u tych odrzucających ten dodatkowy dekoracyjny męski zwis naszyjny.
Niekiedy. Na karku. Wisi im to.

Tadeusz Zdzisław Błoński

Tadeusz Z. Błoński urodził się 27.10.1947 w Przemyślu. Absolwent Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu. Studia artystyczne na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom pod kierunkiem prof. Zbigniewa Chudzikiewicza w 1972 r. Od roku 1973 pracuj jako nauczyciel akademicki w Republice Słowackiej. Jest docentem (Assoc.Prof.) na Wydziale Sztuk Uniwersytetu Technicznego w Koszycach. Prowadzi Atelier Produkt Design na studiach bakalarskich oraz autorskie Design Studio na studiach magisterskich. W latach 1977-1988 pracownik naukowy w Instytucie Rozwoju Technicznego i Informacji w Pradze, filia Koszyce na stanowisku kierownika oddziału Atelier Wzornictwa. Prowadził prace projektowe w zakresie projektowania środowiska i produktu. Od 1972 roku był członkiem ZPAP oraz Słowackich Związków Artystów Plastyków. Obecnie jest przewodniczącym Formacji VU – Zrzeszenia Sztuki Wizualnej, członkiem Rady Stowarzyszenia Wolnej Sztuki -ASA oraz Związku Projektantów Słowacji – ZPDS. Jest prezesem Klubu Polskiego – Stowarzyszenia Polaków na Słowacji i w Regionie Koszyce (Organizacja Polonijna). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w 2004 r. oraz Medalem Senatu RP w 2006 roku. W 1995 roku habilitował się na Wydziale Architektury STU w Bratysławie. Od roku 2007 jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Aktywnie działa w dziedzinach sztuki wizualnej, malarstwa, rzeźby, rysunku, fotografii, instalacji i designu. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych /33/ i grupowych /256/ w Polsce, Czechosłowacji, Rosji, Włoszech, na Węgrzech, w Japonii, Kazachstanie, Francji, Anglii i USA. Prace znajdują się w zbiorach państwowych i prywatnych w Polsce, Czechach, Niemczech, Słowacji, Bułgarii, na Węgrzech, w Meksyku, Francji, Szwecji, Szwajcarii, Nowej Zelandii, Austrii, Białorusi i USA. W dziedzinie wzornictwa i komunikacji wizualnej zrealizował szereg projektów – m.in.: oświetlenie stropowe i stołowe, pralki, magiel, grill, noże, telefony, itp., również maszyny i urządzenia dla przemysłu maszynowego i górniczego. Urząd Wynalazków w Pradze udzielił mu 87 świadectw o autorstwie. Zrealizował przestrzenne obiekty, solitery – organiczne przestrzenne systemy: schody, poręcze, świeczniki i inne obiekty rzeźbiarskie. Jego formy przestrzenne i rzeźby kinetyczne funkcjonują w przestrzeni architektonicznej i naturalnej. Realizuje działania plastyczne o charakterze wolnym i użytkowym, płaskim i przestrzennym oraz multimedialnym.

Twórczość Tadeusza Z. Błońskiego cechuje niezwykła różnorodność. Artysta ten realizuje projekty użytkowe: elementy wnętrz architektonicznych i przedmioty codziennego użytku, abstrakcyjne, przestrzenne projekty rzeźbiarskie, uprawia także malarstwo, zarówno przedstawiające jak i nieprzedstawiające. Znakomicie rysuje portrety i karykatury, ostrą, bezpardonową kreską podkreślając najbardziej charakterystyczne cechy fizjonomii, jednocześnie wydobywając z nich prawdę psychologiczną o modelu Jak znaleźć wspólny mianownik dla wszystkich działań tego niezwykle wszechstronnego artysty? Wydaje się, że poprzez całą różnorodność swoich poczynań, Tadeusz Błoński dąży do jednego celu: wszystkie jego działania wychodzą naprzeciw ludzkiej potrzebie otaczania się pięknem. Bowiem przestrzenie, w których porusza się w swoich artystycznych podróżach są różne, ale wszystkie są jednocześnie częścią składową konkretnej przestrzeni rzeczywistości i duchowej przestrzeni sztuki, wszystkie kształtują materialną i psychiczną stronę egzystencji człowieka. Tadeusz Błoński, różnymi sposobami, poprzez różne dziedziny swej działalności twórczej potrzebę tę zaspokaja.

Krawat – wiszący na szyi podłużny przedmiot z miękkiej tkaniny, dzianiny, skóry, wydawałoby się wielce idiotyczna i śmieszna część męskiej garderoby, dziwaczna w kształcie i formie, nieprzydatny i niepotrzebny archaizm. A jednak konieczny, niezbędny, i tak ważny znak ogłady i elegancji, że jego brak ciągle jeszcze zatrzaskuje wiele drzwi. Jego praktyczną funkcją była niegdyś ochrona cennych koszul przed zaplamieniem w trakcie jedzenia (czyżby wyewoluował z dziecięcego śliniaczka? ) – dziś krawat to przede wszystkim rodzaj demonstracji i nośnik informacji – ale informacji szczególnych. Z jednej bowiem strony odsłania gust swego właściciela (lub – najczęściej – jego partnerki…), jego intencje: bo stosowność wyboru rodzaju, wzoru i koloru krawata to jeden z poważniejszych „przedwyjściowych” dylematów. Z drugiej strony – może je, na podobny zasadach, ukrywać. Krawat bywa demonstracją własnej osobowości, bywa i deklaracją polityczną – jak słynny, obecny tutaj – krawat „Samoobrony”. Ten podłużny skrawek tekstylnej przestrzeni to także wyzwanie dla wielu artystów – nie tylko tych spod znaków igły. Niektórzy krawaty projektują, malują na nich autorskie kompozycje. Niektórzy, zafascynowani specyficzną „mową” krawatów kolekcjonują je, a zdarzają się i tacy – tak jak Tadeusz Błoński – którzy wykorzystują je do tworzenia własnej sztuki. Jego instalacja złożona z 4500 krawatów (a to nie wszystkie z jego kolekcji…) to nie tylko kompozycja z 4500 wzorów, kolorów i podobnych sobie kształtów. To kompozycja z subtelnych znaczeń, przekazów, sygnałów, które ktoś kiedyś – bo większość z nich to krawaty już używane – wysyłał ku innym. To także pokaz niezwykłości rozwiązań plastycznych, ogrom inwencji twórczych na ograniczonej, i szczególnego kształtu powierzchni krawata. To także wypowiedź odautorska Tadeusza Błońskiego – poprzez twórczy akt wyboru z krawatowych modułów tworzy kompozycję, którą wyraża siebie – i krawatowym „językiem” opowiada o swoim świecie wewnętrznym i swoich emocjach.

Stanisława Zacharko