09.12-10.01.2012 / ARTEFAKTY – 11 / TRANSGRESJE
Panel dyskusyjny / 10.01.2012
Artur Mordka
Łukasz Gil
Marek Haba
Przemysław Pokrywka
Tomasz Rolniak
Piotr Woroniec Jr.
Artefakty / Pierwszy pomysł organizacji dorocznego przeglądu współczesnej plastyki przemyskiego środowiska plastycznego pod nazwą Salon Przemyski związany był z powstaniem w roku 1975 województwa przemyskiego, oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków i Biura Wystaw Artystycznych. W zasięgu nowego województwa znalazły się większe środowiska artystów Przemyśla, Jarosławia, Przeworska i Lubaczowa. Organizowany z powodzeniem przez wiele lat Salon Przemyski wniósł znaczący wkład w ożywienie działalności artystycznej i stał się znaczącym przeglądem stojącym na wysokim poziomie artystycznym, gdzie kwalifikacja do wystawy i otrzymanie nagrody były cennym wyróżnieniem. Bardzo duże zainteresowanie artystów i widzów tworzyło prawdziwą platformę dorocznego ścierania się tendencji, stylów i osobowości.
Po roku 1989 wraz z nową sytuacją w kraju i naszym środowisku, zmieniliśmy formułę tego przeglądu, koncentrując się na realizowanych przemiennie, bardziej wymiernych przeglądach i konkursach na Rysunek / Grafikę Roku i Obraz Roku. Z chwilą powstania województwa podkarpackiego, nasze dotychczasowe środowisko plastyczne uległo znacznemu zmniejszeniu, ograniczając się w zasadzie do artystów zamieszkałych na terenie Przemyśla. W związku z tym w roku 1999 zaproponowaliśmy nowy projekt pod nazwą ARTEFAKTY – Doroczny Intermedialny Przegląd Przemyskiego Środowiska Plastycznego, znacznie rozszerzając formułę przeglądu. Pomimo wielu bardzo pozytywnych opinii i zadowalającego poziomu, efekty tej prezentacji nie były na tyle obiecujące, aby uzasadniały dalsze jej kontynuowanie. Realizowana od wielu lat, tradycyjna forma dorocznych przeglądów działających na zasadzie: konkurs – jury – wystawa pokonkursowa, w niewielkich środowiskach artystycznych prowadziła do stagnacji i marginalizacji tego typu działań, a w konsekwencji do formułowania fałszywych ocen nie mających wiele wspólnego z aktualną sytuacją w sztuce. W naszym przekonaniu, ta formuła wyczerpała się i wymagała nowego otwarcia. Realizowana równolegle i bardzo podobna impreza w Rzeszowie dodatkowo stwarzała mylne i niezamierzone wrażenie konkurencyjności obu przeglądów. Uważamy, że z racji długoletniej tradycji – jeden dorocznie odbywający się w rzeszowskim BWA przegląd kondycji artystów Podkarpacia – zupełnie wystarczy.
W miejsce dotychczasowych, tradycyjnych przeglądów regionalnych – proponujemy doroczne projekty autorskie – Artefakty, mające na celu rozpoznanie, ujawnienie i analizę problemów, zjawisk i tendencji w sztuce współczesnej przy udziale krytyków i artystów regionu Podkarpacia.
Autorami koncepcji kolejnych wystaw są krytycy lub historycy sztuki którzy zapraszają do współpracy i dialogu wybranych przez siebie artystów.
Liczymy, że zakładany brak rywalizacji i zawsze problematycznych werdyktów jury sprzyjać będzie prawdziwie swobodnej kreacji artystycznej i stworzy ciekawą, intrygującą sytuację, nieskrępowaną regułami konfrontację postaw i poszukiwań artystycznych.
Organizatorzy
Artur Mordka / Transgresje
Wyrażenie transgresja (łac. transgressio ‘przejście’ od transgredi ‘przekraczać’) wskazuje na pewien dynamiczny stan rzeczy – wykraczanie poza siebie, przełamywanie granic w celu przyswojenia rzeczy obcych, a nawet zawładnięcia nimi. Tak rozumiana transgresja nie ma charakteru neutralnego i pozbawionego konfliktu, gdyż wiąże się z opuszczaniem tego, co własne i znane i próbą opanowania elementów, które są rodzajowo odmienne. Jej najbardziej dynamiczną postać sugeruje kategoria „wdzieranie się”. Inne znaczenie tego wyrażenia jest związane z prawem i oznacza przestępstwo, tj. przekroczenie prawa czy też łamanie reguł.
Specyfika artystycznego obszaru, jego dynamiczne i nieustanne przekraczanie, a nawet przełamywanie granic, znoszenie tego, co zastane przez tworzenie nowych form sprawia, że ta kategoria stanowi sprawne narzędzie interpretacji sztuki i to nie tylko jej historycznego biegu, lecz także tego, co współczesne i czego świadectwem jest ta wystawa. Prace na niej zaprezentowane pokazują różne poziomy transgresji, czasami bardzo daleko idącej, czasami zaś jedynie zaznaczonej. Pierwszym poziomem jest transgresja fizyczności, drugim – płaszczyzny obrazu, trzecim – transgresja kolorystyczna; czwartym – transgresja samodzielności obrazu.
Transgresja fizyczności
Poziom pierwszy wskazuje na transgresję rozumianą jako przekraczanie fizyczności rzeczy. Jeśli fizycznymi przedmiotami ‘malarskimi’ są – płótno, deska, szkło, farby, to w artystycznym działaniu przekraczają one tę realną granicę i stają się obiektami artystycznymi. Tak też płótno rozumiane jako fizyczny przedmiot staje płaszczyzną malarską, farba zaś kolorem pojmowanym jako artystyczny sens czy też znak. Ten rodzaj transgresji jest charakterystyczny dla malarstwa jako takiego, niezależnie od jego historycznego uwarunkowania czy kierunkowej przynależności. Tak rozumiane przekraczanie dokonuje się zatem w malarstwie ‘przedmiotowym’ jak i w abstrakcji, w portrecie, jak i pejzażu. Choć jest być może czymś zwykłym i nawet niezauważalnym w konkretnych działaniach malarza, to jednak pociąga za sobą znaczące konsekwencje. Tak np. płótno rozumiane jako fizyczna rzecz obojętna na jakiekolwiek działania, istniejąca sama w sobie, autonomiczna i samodzielna, staje się wraz z pierwszym ruchem pędzla, malarskim gestem, potencjalną płaszczyzną wszelkich możliwych konfiguracji artystycznych. Traci tym samym swą wsobność i staje się czymś „dla” malarza. Tak rozumiana transgresja artystyczna wiąże się zatem z przekraczaniem fizyczności i przekształcaniem jej w artystyczne twory.
Nie dokonuje się to bez oporu i walki. Fizyczność rzeczy nie jest bowiem możliwa do zakwestionowania nawet przy najbardziej radykalnych działaniach malarskich. Wdziera się zatem do obrazu, wnosząc swój ciężar i opór. Choć jest stale znoszona przez artystyczny sens, to jednak nigdy do końca zniesiona. Co więcej, sama usiłuje przekształcić obraz w malowidło i sprowadzić go z powrotem do rzeczy. Transgresja jest zatem dwukierunkowa i pełna napięć między dwoma biegunami: rzeczowym i artystycznym. Są one potęgowane przez użycie takich materii malarskich, które w swej strukturze bezpośrednio nawiązują do fizyczności: szpachli, kurzu czy wycinków gazet itd. Budują one płaszczyznę obrazu i zapowiadają nowy rodzaj transgresji z tym związany.
Transgresja płaszczyzny
Płaszczyzna obrazu jest zwykle pojmowana jako pewien dwuwymiarowy obiekt stanowiący obszar wszelkich możliwych elementów malarskich. Jej podstawowym elementem jest kolor, który stanowi pierwotną warstwę obrazu, budującą jego treści. Tak rozumiana płaszczyzna może jednak ulec znaczącej modyfikacji, kiedy przekroczy swą dwuwymiarowość i to wcale nie w kierunku iluzyjnego trzeciego wymiaru. Dzieje się tak wówczas, gdy pojawią się na niej obiekty znoszące jej barwną płaskość.
Pierwszym z nich, najbardziej „klasycznym”, jest faktura obrazu. Jej artystyczne zróżnicowanie może być tak duże, że przełamie dwuwymiarowość dzieła. Ma to miejsce wtedy, gdy twórca używa niekonwencjonalnych materii malarskich. Wypełniając płaszczyznę np. szpachlą, przełamuje jej płaskość. Buduje tym samym trzeci wymiar obrazu, wychodzący ku odbiorcy, który nie jest już iluzyjny, choć zachowuje swój artystyczny charakter (nie staje się realny). Tak rozumiana transgresja obrazu, związana z przekraczaniem jego płaszczyzny, nie jest gwałtowna. Obraz wychodzi ku realnej przestrzeni, przesuwa swe granice, choć jedynie nieznacznie.
Drugim rodzajem przedmiotów są obiekty gotowe. Mogą być nimi wycinki gazet, zdjęcia czy reprodukcje. Transgresja tak rozumianej płaszczyzny polega na przekraczaniu jej rozumienia jako pewnej całości wytworzonej środkami wyłącznie barwnymi. Poprzez wprowadzenie tych obiektów do obrazu, jego płaszczyzna bogaci się o elementy zasadniczo różne od barwy. Jednak ich fizyczne własności sprawiają, że względnie łatwo dają się wpisać w obraz i mogą z nim tworzyć harmonijną całość. Ich obcość (zewnętrzność) zostaje zatem oswojona nawet do tego stopnia, że można je uznać za czyste znaki malarskie.
Z inną sytuacją mamy do czynienia, gdy transgresja artystyczna jest bardzo wyraźna i na płaszczyźnie obrazu pojawiają się obiekty radykalnie od niej różne. Tak też mogą tam zostać wprowadzone samochodowe filtry powietrza, puszki, różnego rodzaju pudełka, druty, elementy okien itd. Ich radykalna odmienność tak w treści, jak i formie, zmienia znaczenie płaszczyzny obrazu i prowadzi do jej przewartościowania. Traci ona, przynajmniej w niektórych toposach, swą dwuwymiarowość, stając się swoistego rodzaju hybrydowym obiektem. Jednak pomimo swej radykalnej odrębności, obiekty fizycznie wiążą się z kolorystyczną płaszczyzną obrazu, są w nią wtopione i współgrają kompozycyjnie z kolorem oraz innymi elementami obrazu. Czy nawet mocniej, pomimo swej ‘światowej’ odrębności, stanowią niesamodzielne części całości zwanej płaszczyzną i o tyle mają sens, o ile wraz z innymi częściami tworzą artystycznie sprawną całość.
Jednak nawet brak bezpośredniego, fizycznego związku z płaszczyzną obrazu nie przekreśla możliwości budowania takiej całości. Związek między nią a oddalonymi obiektami może być przecież wytworzony przez przestrzenne relacje między nimi. Wówczas ta sfera „między” zostaje malarsko przyswojona i zmienia swój charakter z fizycznego na artystyczny. Nie musi być również „pusta”, lecz wypełniona światłem, muzyką, słowem.
Prowadzi to jednak do redefinicji malarskiego dzieła sztuki, gdyż pozbawia go charakterystycznej, klasycznej spójności. Z uwagi na fizyczne oddalenie poszczególnych składników, obraz traci swą substancjalność, przestaje być w sobie zwartym, przez ramy odgraniczonym bytem i staje się w dosłownym wręcz sensie dziełem otwartym, które nie ma jasno wyznaczonej granicy. Podobnie, zmienia się statusu odbiorcy. Nie jest on już w jakimkolwiek sensie „przed” obrazem, lecz w pewien sposób partycypuje „w” nim. Takie przekreślenie frontalności widzenia wymusza jego większa aktywność związaną choćby z fizycznym przemieszczaniem się.
Transgresja kolorystyczna
Trzeci poziom transgresji dotyczy przekraczania czysto wizualnej płaszczyzny obrazu. Tworzą ją wszelkie widzialne momenty, które w określony sposób prezentują się postrzeżeniu. Ponieważ malarstwo jest sztuką zmysłowego widzenia, zaś jego podstawową kategorię stanowi barwa, wielość jakości zmysłowych z nią związanych uderza odbiorcę i w sposób relatywnie łatwy pozwala się spostrzec. Tym niemniej obrazu jako całości nie można sprowadzić do samych jakości barwnych. Występuje w nim szereg innych elementów, które nie są w istocie zmysłowo dane, choć z pewnością należą do obrazu. Tak też szczególny nastrój charakterystyczny dla danego dzieła należy raczej do jego widzianej głębi niż postrzeganej powierzchni.
Transgresja ta dokonuje się wedle ustalonego porządku. Jej pierwszym poziomem jest to, co ma bezpośredni związek z kolorem i co jest przez niego budowane: przedmiot, przestrzeń i światło. Za drugi poziom można uznać ruch malarsko konstruowany. Trzecim jest żywotność rozumiana jako szczególnego rodzaju biologiczna siła, względnie jej brak. Czwartym jest osoba z jej przeżyciami, emocjami, zaznaczonym losem. Poziom ostatni tworzą idee religijne i metafizyczne. Nie zawsze przekraczanie koloru dokonuje się w takim następstwie. W niektórych obrazach dominuje przedmiot wpisany w artystyczną przestrzeń, w innych z kolei zaznaczone są idee. Z pewnością jednak w każdym wypadku płaszczyzna barwna wykracza poza siebie i ogarnia obszar sobie nieznany, czasem nieskończenie oddalony od czystych jakości zmysłowych.
Te trzy rodzaje transgresji mają za swą wspólną podstawę płaszczyznę obrazu. Czwarty rodzaj przyjmuje za punkt wyjścia obraz jako całość, zaś transgresja jest rozumiana jako przekraczanie jego samodzielności.
Transgresja samodzielności i odrębności dzieła
W tradycyjnym rozumieniu obraz stanowi pewną całość odgraniczoną od innych, wyznaczoną przez ramy i zajmującą określoną przestrzeń. Jest w sobie zwartym i samodzielnym „bytem”. Nie traci tej własności nawet wtedy, gdy stanowi element cyklu, choć wówczas popada w zależność od pozostałych obrazów, cykl ten stanowiących. Transgresja jego samodzielności polegałaby w tym wypadku nie tyle na przekroczeniu granic tak rozumianego obrazu, a tym samym na ich rozszerzeniu, ile na całkowitym zniesieniu. Obraz przestaje być samodzielną całością i staje się częścią, składnikiem kompozycyjnym całego zbioru obrazów prezentowanych na tej wystawie. Choć jest od nich fizycznie oddalony, to jednak wiąże się z nimi relacjami artystycznymi i treściowymi. W tym sensie można uznać samą wystawę za obraz, zaś prezentowane na niej prace za jego elementy. Przestrzeń tej wystawy staje się wówczas przestrzenią ściśle artystyczną, która ogarnia poszczególne obrazy i czyni je składnikami kompozycyjnymi większej całości.
Zmienia się wówczas nie tylko samo określenie obrazu, lecz także znaczenie podmiotu twórczego. Przestaje on być indywidualną osobą i staje się twórcą wielopodmiotowym. Modyfikacji ulega również jedność czy też zwartość dzieła. Nie znajduje ona swego uzasadnienia w jedności stylu danego twórcy, gdyż w tym wypadku indywidualny artysta nie istnieje. Podobnie wielość stosowanych technik malarskich jedność tę raczej osłabia niż wzmacnia.
Nie znaczy to jednak, że zmiana taka doprowadza do całkowitego unicestwienia obrazu, jego neantyzacji, lecz jedynie do przekształcenia kategorii tradycyjnych. Tak jedność obrazu-całości zyskuje dynamiczny charakter z uwagi na nieokreśloność samych relacji między obrazami-częściami. Są one jedynie zapowiadane, nigdy zaś ostatecznie zapowiedziane. Jest zatem budowana przede wszystkim przestrzenią „między”, nie zaś przestrzenią „w”. Ponadto odbiorca nigdy nie znajduje się przed obrazem, lecz w jego obrębie. Zmiana tego miejsca automatycznie powoduje zmianę relacji przestrzennych i pojawienie się nowych układów.
Inną odmianą wyróżnionej tu transgresji jest „odtworzenie” obrazu przez medium cyfrowe. Obraz reprodukuje się wówczas, zaczynając w ten sposób istnieć samodzielnie wobec swego wzorca. Istnienie takie, generowane przez określone medium, zmienia „materialność” obrazu. Nie jest już utrwalony w płótnie czy desce, lecz swobodnie wkracza w każdą powierzchnię, także w powierzchnię pierwotnego dzieła.
Wyróżnione rodzaje transgresji różnią się swą dynamiką i siłą przekraczania granic. Transgresja fizyczności obrazu wskazuje na przekraczający ruch od rzeczy fizycznej do znaku malarskiego; transgresja płaszczyzny malarskiej odsłania przekroczenie jej dwuwymiarowości; transgresja kolorystyczna pokazuje wkraczanie w świat pozawrażeniowy, którego podstawą jest jednak wrażeniowa jakość barwna. Ostatni rodzaj transgresji znosi granicę tradycyjnej konstrukcji obrazu – sama wystawa staje się obrazem wypełnionym malarskim sensami.
* * *
Artur Mordka / Urodzony w 1966 roku w Radomiu. Studia filozoficzne na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w latach 1985-1990. Doktorat na Wydziale Filozoficznym UMCS w roku 1998, habilitacja – na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w roku 2010. Pracował jako wykładowca w Zakładzie Filozofii Współczesnej UMCS i Akademii Medycznej w Lublinie.
Od 1999 jest wykładowcą Instytutu Filozofii, a następnie Międzywydziałowego Instytutu Filozofii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Stypendysta niemieckiej Fundacji KAAD Albrecht-Ludwigs Universität Freiburg im Breisgau w latach 1997-1998. Wiceprezes Stowarzyszenia Fenomenologicznego im. Jana Patočki.
Jest autorem monografii Przedmiot i sposób istnienia. Zarys ontologii egzystencjalnej Romana Ingardena, Rzeszów 2002 oraz Ontologiczne podstawy estetyki. Zarys koncepcji Nicolaia Hartmanna, Rzeszów 2008, artykułów z zakresu ontologii i estetyki, wstępów do katalogów artystycznych, tłumaczeń z filozofii niemieckiej, recenzji. Członek Zespołu Redakcyjnego Pisma Filozofów Krajów Słowiańskich ” oraz Rady Naukowej czasopisma „Kultura i Wartości”.
* * *
Łukasz Gil / Pochodzi z Rzeszowa. Ukończył rzeszowskie PLSP. Studia na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego w pracowni malarstwa profesora Stanisława Białogłowicza. Dyplom z wyróżnieniem uhonorowany nagrodą im. Jerzego Panka w 2010 r. Należy do Związku Polskich Artystów Plastyków okręgu Rzeszowskiego. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i zagranicą. Autor 8 wystaw indywidualnych. Uczestniczy w ogólnopolskich i międzynarodowych plenerach malarskich oraz wystawach przeglądach artystycznych i konkursach. Jest laureatem nagród i wyróżnień. Uprawia malarstwo sztalugowe, rysunek i grafikę warsztatową. Prace artysty znajdują się w zbiorach placówek kulturalnych oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i zagranicą. Mieszka i pracuje w Rzeszowie.
Realizacje scenograficzne: 2011 – Sztuka autorstwa Czesława Sieńko pt. „ŻAR” rzecz o Ignacym Łukasiewicz w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. 2011 – 2012 – Sztuka autorstwa Stanisława Brejdyganta pt. „NADLUDZIE” w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.
Inspiruje mnie człowieczeństwo z całym bagażem szczęścia i dramatu. Człowiek i szczególny wymiar jego egzystencji, który wyraża się poprzez ciało, nigdy nie będzie dla mnie tematem zakończonym.
ŁG
* * *
Marek Haba / Urodzony w 1983 roku w Rzeszowie. Studia na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dyplom w pracowni malarstwa prof. Tadeusza Wiktora oraz w pracowni rysunku prof. Marleny Makiel – Hędrzak i prof. Stanisława Góreckiego.
Laureat nagród i wyróżnień, m. in.: Nagroda Prezydenta Miasta Rzeszowa „Młode Talenty” 2006;
I Nagroda w VIII Konfrontacjach Sacrum w Sztuce, Wadowice; Wyróżnienie honorowe w 26 Ogólnopolskiej Wystawie Twórczości Pedagogów Plastyki. Obecnie pracuje w Zakładzie Rysunku na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wystawy indywidualne: 2007 – ” Malarstwo”, Galeria Teatru „Maska”, Rzeszów; 2009 – „Pejzaże duszy” – Kawiarnia Galeria Filia Restauracji Dessa, Rzeszów; 2010 – „Rysunek” – Galeria Hol CSW Solvay, Kraków; 2011- Malarstwo i Rysunek, Galeria ARP na Zamku w Krasiczynie.
Wystawy zbiorowe: 2003 – „Dyplom 2003” – przegląd wyróżnionych prac dyplomowych uczniów Państwowych Liceów Plastycznych, BWA Rzeszów; 2005 – „Zbieranina” Wystawa Studentów Instytutu Sztuk Pięknych w Krasnem, Reaktor Sztuki, Rzeszów; 2006 – „Obrazy Sacrum” wystawa pokonkursowa w ramach VI Konfrontacji Artystycznych „Sacrum w Sztuce”, Muzeum Miejskie, Wadowice; Klub Mirage Ośrodka Kultury, Kraków Nowa Huta; Muzeum Ziemi Bieckiej, Biecz; Galeria Sztuki „U Jaksy”, Miechów; „Granice Rysunku”, Szajna Galeria , Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Rzeszów; „Na Strychu”, BDK, Brzozów. 2007 – I Studenckie Biennale Małych Form, Galeria Tymczasowa PWSZ, Racibórz; Galeria Epicentrum, Jastrzębie – Zdrój; Galeria Stalowe Anioły, Bytom; „Obrazy Sacrum”, Muzeum Miejskie, Wadowice; Galeria Sztuki „U Jaksy”, Miechów; Zamek, Sucha Beskidzka; „Korekta”, Galeria Pasaż, Iwonicz Zdrój; 2008 – VI Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Muzeum Kresów, Lubaczów; 14 Biennale Petit Format de Papier, Belgia; „Pracownia 122” malarstwo studentów i absolwentów z kręgu Pracowni 122 ISP UR, CSW Solvay, Kraków; Szajna Galeria, Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Rzeszów; Galeria Pentagon, Wydział Sztuki Politechniki Radomskiej, Radom; „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba roku 2008”, BWA Rzeszów; „Obrazy Sacrum” – Wadowice; „Wadowice Zwyczajne” – wystawa poplenerowa, Wadowice; „Młode talenty plastyczne” – Prace dyplomowe absolwentów Akademii Sztuk Pięknych, Galeria Hortar, Tarnów. 2009 – II Ogólnopolskie Triennale „Granice Rysunku”, Galeria Miejska ZSP, Rzeszów; Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokąt”, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Przemyśl; BWA Rzeszów; Muzeum w Oradea, Rumunia; Deri Muzeum, Debreczyn, Węgry; Vychodoslovenska Galeria, Koszyce, Słowacja; „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba roku 2009” – BWA Rzeszów; „Promocje 2009” – Ogólnopolski Przegląd Malarstwa Młodych, Galeria Sztuki, Legnica; Muzeum Archeologiczno – Historyczne, Zamek Książąt Głogowskich, Głogów; 2010 – „Wschód Sztuki – Sztuka Wschodu” – Przegląd Sztuki Młodych, Szajna Galeria, Teatr im. W. Siemaszkowej, Rzeszów; Wystawa Twórczości Pedagogów Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie; Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, BWA Rzeszów; II Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego „Jesienne Konfrontacje”, BWA Rzeszów; Czwarty Ogólnopolski Konkurs im. Mariana Michalika na Obraz dla Młodych Malarzy – Triennale Malarstwa, Miejska Galeria Sztuki w Częstochowie 2010. 2011-,,W Hołdzie Janowi Pawłowi II”, Kuria Biskupia, Rzeszów.
Przedmiotem mojej adoracji, projektów, myśli, planów, wyborów kadru i wypełniania nim płaszczyzny jest światło. Przeciwstawia się ciemności. To ono organizuje kompozycję obrazu, promieniując z krystalicznych, transparentnych form, które często pełnią rolę dominanty. Innym razem ciemne przedmioty wydobywam z mrocznego tła nikłym światłem.
Po przyjrzeniu się z bliska można dostrzec bogatą fakturę powierzchni płótna budującą tkankę moich obrazów. Powstaje poprzez nawarstwianie farby, zbrużdżenia, łaty, spękania, zadrapania. To na niej światło jawi się jako życiodajna energia i często kontrastuje z ciemnym, fakturalnym tłem kompozycji.
MH
* * *
Przemysław Pokrywka / Urodzony 1980 roku w Rzeszowie. Studiował w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego i na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (studia doktoranckie). Swoje prace prezentował w ramach różnorodnych ekspozycji indywidualnych i zbiorowych w Polsce i za granicą.
Nagrody: 2007 – stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; 2006 – Ukraińska Nagroda Krajowa, Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokąt” – Przemyśl 2006; Nagroda Banku BPH w konkursie „Obraz, grafika, rysunek, rzeźba roku 2006”, BWA Rzeszów; 2005 – Nagroda Prezydenta Miasta Rzeszowa w konkursie „Obraz, grafika, rysunek, rzeźba roku 2005”, BWA Rzeszów.
Wystawy indywidualne: 2010 – „Dialektyka”, Kraków; 2009 – „Komercyjnie”, Kraków; 2007 – „Chaos. Chili. Galimatias”, Kraków; 2004 – „Zamyślenia”, Rzeszów 2003 – „Osiem obrazów”, Rzeszów. Wybrane wystawy zbiorowe: 2011 – „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2011”, Rzeszów; „Przedmieścia”, Ostrava (Czechy); Wiedeń (Austria); Kraków. 2011 – Farben der Vorkarpaten, Berlin, Monachium, Norymberga, Sarabrucken (Niemcy), Łańcut; 2010 – IV Ogólnopolski Konkurs im. Mariana Michalika, Częstochowa; Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego „Jesienne Konfrontacje”, Rzeszów; 2009 – VII Warszawskie Targi Sztuki, Warszawa; „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2009”, Rzeszów; VIII International Creative Symposium, Drienovec (Słowacja); Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokąt”, Przemyśl, Rzeszów, Koszyce (Słowacja), Oradea (Rumunia), Debreczyn (Węgry); „Arts connects / Sztuka łączy”, Bruxela (Belgia); „Obraz przestrzeni publicznej”, Poznań; „Sacrum – Profanum”, Kraków, Tesin (Czechy), Bielsko Biała; 2008 – IX Jesienny Salon Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski; 2006/2007 – Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokąt”, Przemyśl, Rzeszów, Koszyce (Słowacja), Oradea (Rumunia), Debreczyn (Węgry); „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2006”, Rzeszów. 2005 – „Fighting Povertry in The World”, Ankara (Turcja); „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2005″, Rzeszów. 2004 – 12 Biennale Petit Format De Papier, Nismes (Belgia). 2003 – 5th Mini Graphic & Painting Show”IT-Art 2003”, Piza (Włochy).
Czy w dobie zmieniającego się świata, nowych technologii i powszechnej cyfryzacji, proces malarskiego kreowania wciąż musi opierać się na tradycyjnym modelu pracy?
Co stoi na przeszkodzie aby we współczesnych przedstawieniach malarskich dawały o sobie znać doświadczenia pochodzące z innych praktyk medialnych?
MP
W czasach gdy malowanie nie jest ani jedynym ani ostatecznym sposobem obrazowania, powstawanie dzieła nie musi kończyć się wraz z ostatnim pociągnięciem pędzla. Ba! Moment ten może stanowić jedynie preludium w procesie wizualizowania konkretnej treści.
W konsekwencji takiego założenia, klasyczne pod względem formalnym dzieło malarskie potraktowałem jako moduł, na bazie którego zacząłem konstruować bardziej złożone komunikaty. W działaniu tym tradycyjne media zostały zastąpione przez komputer i drukarkę cyfrową.
PP
* * *
Tomasz Rolniak / Urodzony w 1981r. w Brzozowie. 2003 – 2010 studia na kierunku Edukacji Artystycznej Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego . Dyplom w roku 2008 w pracowni malarstwa prof. Tadeusza Wiktora oraz aneks z rysunku w pracowni prof. Marleny Makiel – Hędrzak i prof. Stanisława Góreckiego.
2004 – 2008 prezes Koła Naukowo-Artystycznego RAZEM. Zajmuje się malarstwem, fotografią, rysunkiem i obiektami. Obecnie pracuje jako nauczyciel akademicki na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Nagrody i wyróżnienia: 2011 – Nagroda Elektromontaż Rzeszów S.A. / „Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2011, BWA Rzeszów; wyróżnienie / Ogólnopolska Wystawa Filmowa, Bazar Sztuki Sanok. 2010 – II nagroda / X Międzynarodowy Jesienny Salon Sztuki, BWA Ostrowiec Świętokrzyski; wyróżnienie / Przegląd Sztuki Młodych / Podkarpacki Festiwal Sztuk Rzeszów. 2009 – wyróżnienie honorowe / Konfrontacje Fotograficzne „Tylko jedno zdjęcie”, MOK Jarosław. 2006 – wyróżnienie / XV Międzynarodowy Niekonwencjonalny Konkurs Fotograficzny Foto Odlot, WDK Rzeszów. 2005 – Laureat nagrody Prezydenta Miasta Rzeszowa „Młody Talent w dziedzinie kultury i sztuki za rok 2005”.
Wystawy Indywidualne: 2011 – „Drewno i farba”, Galeria Promocyjna CSW Solvay, Kraków; „Elektryczny Pastuch na sprzedaż – I. wystawa krów z kuratorem”, WeargasmConceptStore Rzeszów; „Malizny wszelakie”, Galeria Korek, Krasne; 2010 – Fetysze, Międzynarodowy Festiwal Folkowy / 20. Mikołajki Folkowe, ACK UMCS „Chatka żaka” Lublin; „Obrazo tapeta” Laboratorium twórcowni, Manufaktura Tworów Rzeszów; 2009 – „Tam gdzie krowy mówią dobranoc” malarstwo, fotografia, Galeria Sękowa, Uniwersytet Ludowy Rzemiosła Artystycznego, Wola Sękowa; „Fetysze” obiekty, malarstwo, fotografia, BWA Rzeszów; 2008 – „Pastuch”, malarstwo, Międzynarodowy Festiwal Folkowy / 18.Mikołajki Folkowe, ACK UMCS „Chatka żaka” Lublin; „16 cegieł”, malarstwo „Rekwiem dla Cegielni”, cegielnia Haczów; 2006 – „Każdy obraz ma swój zapach” malarstwo, Galeria Teatru Maska, Rzeszów; 2001 – Brzozowski Dom Kultury, Brzozów.
Ważniejsze wystawy zbiorowe: 2011 – Młode malarstwo polskie / Kolory Podkarpacia – Berlin, Monachium, Norymberga, Merzig / Niemcy; Łańcut; 34. Międzynarodowa Wystawa Satyrykon, Legnica; 2010 – XXIII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin; Przegląd sztuki młodych / Podkarpacki Festiwal Sztuk, Teatr in. Wandy Siemaszkowej, Rzeszów; II Triennale Malarstwa Współczesnego Jesienne Konfrontacje, BWA Rzeszów; XXVI Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, BWA Rzeszów; 2009 – XV Międzynarodowe Biennale Plakatu Fotograficznego, Płock; Międzynarodowy konkurs im. Androllego, Nałęczów; Konferencje Fotograficzne 2009 „Tylko jedno zdjęcie” MOK Jarosław; XXV Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, BWA Rzeszów; Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokat”, Przemyśl. 2008 – V Międzynarodowe Biennale Miniatury, Częstochowa; IX Międzynarodowy Jesienny Salon Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski; I. Ogólnopolskie Biennale Malarstwa ” Obrazy Muzyką Malowane”, Kraków / Pałac Sztuki; „Pracownia 122”, CSW Solvay / Kraków; Foyer Teatru W. Siemaszkowej, Rzeszów; Galeria „Na Strychu”; Galeria Pentagon, Wydział Sztuki Politechniki Radomskiej. 2007 – XVI Międzynarodowy Niekonwencjonalny Konkurs Fotograficzny Foto Odlot, Rzeszów.
Fetysz – bożyszcze w religiach pierwotnych. Uważany za wcielenie bóstwa przedmiot naturalny (np. kamień, drzewo, zwierzę, strumień) lub wytworzony (np. figurka, w i s i o r e k ) . Fetyszowi przypisywano magiczną moc, z tego powodu otaczany był magiczną czcią ( f e t y s z y z m ), mający zjednać ludziom jego przychylność.
TR
* * *
Piotr Woroniec junior / Urodzony w 1981r. w Rzeszowie. Absolwent Instytutu Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dyplom w roku 2005 w pracowni malarskiej prof. Ireny Popiołek – Rodzińskiej. W czasie studiów członek Koła Artystyczno-Naukowego „Razem”, działającego przy Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Od 2010 r. pracownik dydaktyczny Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Członek Stowarzyszenia Artystycznego Exodus; Stowarzyszenia Fenomenologicznego im. Jana Patočki; Stowarzyszenia 100 talentów.
Autor trzech wystaw indywidualnych m.in.: „Surdus – Głuche”, Centrum Sztuki Współczesnej Solvay, Kraków / 2010; Wystawa Malarstwa i Rysunku, Galeria Mała BWA Rzeszów / 2011.
Ważniejsze wystawy zbiorowe: 2008 – „Obraz, grafika, rysunek, rzeźba roku 2008” BWA Rzeszów; „10 Biennale Plastyki Krośnieńskiej”, BWA Krosno. 2009 – Międzynarodowe Triennale Malarstwa Regionu Karpat „Srebrny Czworokąt” Przemyśl – 2009; Art connects – Sztuka łączy, pokaz prac artystów z Rzeszowa i Podkarpacia, Bruksela / B; „Sztuk 13”, Bazar Sztuki Sanok; VIII Creative symposium In the village Drewnowiec / SK; finalista Międzynarodowego konkursu na rysunek im. Andriollego, Nałęczów; „Obraz, grafika ,rysunek, rzeźba roku 2009”, BWA Rzeszów;
II Międzynarodowe Biennale Obrazu „QUADRO – ART 2009”, Łódź. 2010 – „Rzeszów w Satu Mare – wystawa Artystów Podkarpacia / Rumunia; 23 Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego ZPAP, Szczecin; 8. Triennale Małych Form Malarskich, Toruń; II Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego Jesienne Konfromtacje – Rzeszów 2010; 2011 – Kolory Podkarpacia / Młode Malarstwo Polskie, Galeria „Beletage, Berlin, Norymberga, Saarbrucken, Łańcut; „Znaki Pogranicza”, Galeria Miejska w Rzeszowie; „Malarstwo, grafika, rzeźba artystów Podkarpacia”, Wilno; „Ukryte przejawy niecodzienności” kamienica ul. Głowackiego 10, Sanok; VI Międzynarodowe Biennale Malarstwa i Tkaniny Unikatowej Barwy i Faktury, Muzeum Miasta Gdyni.
Nagrody i wyróżnienia: 2004 – I Nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu „FOTA-TON II”, Rzeszów; 2008 – I Nagroda Marszałka Województwa Podkarpackiego / Obraz grafika rysunek rzeźba roku 2008, BWA Rzeszów; 2009 – nominacja do nagrody w przeglądzie „Obraz grafika rysunek rzeźba roku 2009”, BWA Rzeszów.
2010 – Grand Prix w Przeglądzie Sztuki Młodych „Wschód sztuki – Sztuka Wschodu”, Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie; Grand Prix, X Międzynarodowy Jesienny Salonie Sztuki „Homo Quadratus Ostroviensis”, Ostrowiec Świętokrzyski; I Nagroda na XI Biennale Plastyki Krośnieńskiej, BWA Krosno.
2011 – nominacja do nagrody w przeglądzie „Obraz grafika rysunek rzeźba roku 2011”, BWA Rzeszów.
PLUSQUAM PERFECTUM / Upływ czasu stanowi o przemijalności dzieła sztuki, jego fizycznej jakości. Samo przemijanie nie destruuje pomagają mu w tym czynniki zewnętrzne. Twórca ma znaczący wpływ na funkcjonowanie dzieła w przestrzeni. Posiada nad nim władze. W tym jawi się owe przekraczanie. To dość ogólnikowe stwierdzenie lecz trafne. Człowiek-artysta tworzący z wewnętrznej potrzeby znosi naleciałości czasów szkolnych. Wykorzystuje doświadczenia warsztatowe – przetwarza je transformuje, eksperymentuje jest w ciągłym procesie.
Prezentowane prace malarskie to stare podmalówki, palety niekiedy z czasów studiów zaprzeszłe zamazane, pokryte innym medium spod którego wyłaniają się faktury, płaszczyzny, kolory, formy przypadkowe. Obraz w procesie jest nieodgadniony co czyni go magnetycznym. Po ukończeniu nabiera nowego kształtu i znaczenia.
Transgresja malarska to ciągły eksperyment technologiczny. To poszukiwania wewnętrzne, kształtowanie procesów twórczych, fantazjowanie, wyjście w przestrzeń, obiekt, instalację, performance. Artysta pobudza obraz do funkcjonowania w przestrzeni, decyduje o formie, istnieniu, „wędrówce” czy destrukcji dzieła. Taki sposób ekspresji sprawia , że sztuka jest manifestem wolności.
PW